Gimnastyka buzi i języka

Ćwiczenia motoryki narządów artykulacyjnych – u większości dzieci z wadą wymowy występuje obniżona sprawność narządów artykulacyjnych. Przyczyną bywają także, szczególnie u dzieci młodszych, nieprawidłowe nawyki związane z jedzeniem, np. podawanie przez długi czas rozdrobnionego, zmiksowanego jedzenia lub karmienie butelką.
Ćwiczenia logopedyczne początkowo powinny być wykonywane przy kontroli wzrokowej – przed lustrem, stopniowo przechodząc do ćwiczeń bez kontroli wzroku. Wszystkie ćwiczenia powinny być prowadzone w formie zabawowej.

Ćwiczenia warg:

• Wymawianie na przemian „ a-o przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi górnej i dolnej.
• Naśladowanie policji eo-eo
• Naśladowanie straży pożarnej eu-eu
• Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „ iii”.
• Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „ uuu”.
• Naprzemienne wymawianie „ i – u”.
• Cmokanie. parskanie / wprawianie warg w drganie/.
• Masaż warg zębami ( górnymi dolnej wargi i odwrotnie).
• Układanie ust jak przy wymowie samogłosek ustnych, z wyraźną, przesadną artykulacją warg, np. w kolejności: a-i-o-u-y-e, u-a-i-o-e-y, o-a-y-i-u, e-y-i-o-a-u, u-i-y-a-o.
• Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”.
• „Króliczek”- wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.
• Wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami.
• Zasłanianie dolnych zębów wargą dolną, a górnych- górną, przy lekko otwartej buzi
• „Wąsy”- utrzymywanie słomki lub kredki między nosem a górna wargą

Ćwiczenia języka:

• „Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta.
• Dotykanie językiem do nosa, do brody (zziajany kotek),w stronę ucha lewego i prawego.
• Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych / krążenie językiem/.
• Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.
• „Jedzie konik” – kląskanie językiem.
• „Dentysta” – dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym otwarciu ust / żuchwa opuszczona/.
• Rurka – wargi ściągnięte i zaokrąglone unoszą boki języka.
• Język lekko wysunięty opiera się na wardze dolnej i przyjmuje na przemian kształt „łopaty” i „grota”.
• Ruchy koliste języka w prawo i w lewo na zewnątrz jamy ustnej.
• Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta zamknięte.
• „Jaszczurka” – zjadanie czubkiem języka okruchów ciastek, chrupek
• Wylizywanie resztek deseru, budyniu z talerzyka przy pomocy języka
• Odklejanie opłatka, chrupka kukurydzianego z podniebienia
• „Małpki”- wsuwanie języka między górną wargę a górne zęby lub między dolną wargę a dolne zęby
• „Malowanie sufitu”- przesuwanie języka po podniebieniu (od zębów w głąb jamy ustnej)
• „Skocznia narciarska”- oparcie czubka języka o dolne zęby, środek unosi się do góry

Ćwiczenia usprawniające podniebienie miękkie:

• Wywołanie ziewania przy nisko opuszczonej szczęce dolnej.
• Płukanie gardła ciepłą wodą, gulgotanie
• Kaszel z lekko wysuniętym na zewnątrz językiem
• „Chrapanie” na wdechu i wydechu.
• Głębokie oddychanie przez usta przy zatkanym nosie i odwrotnie.
• Wymawianie połączeń głosek tylnojęzykowych zwartych z samogłoskami, np. ka, ko, ke, ky, ki, ku, ak, ok, ek, ik, yk, uk; ga, go, ge, gu, gy, gi, gą, gę,
• Wypowiadanie sylab / jak wyżej/ i logatomów: aga, ogo, ugu, eke, yky, ygy, iki, Igi, ago, egę itp.
• Nabieranie powietrza nosem i zatrzymanie w jamie ustnej. Policzki nadęte. Początkowo nadymać policzki z zatkanym nosem, a następnie próbować połykać powietrze.

Ćwiczenia policzków:

• Nadymanie policzków – „ gruby miś”.
• Wciąganie policzków – „ chudy kotek”.
• Nabieranie powietrza w usta i zatrzymanie w jamie ustnej, krążenie tym powietrzem, powolne wypuszczanie powietrza.
• Naprzemiennie „ gruby miś” – „ chudykotek”.
• Nabieranie powietrza w usta, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego na zmianę.

Opracowała: Bożena Mądrzak